Ramón Lozak 1978an hasitako indusketen bidez, K.o. I. eta II. mendeetako arkitektura multzo handi eta interesgarria aurkitu zen. 

Termak Suestatio izeneko hirian zeuden, galtzada nagusi horretatik oso hurbil. 

I. mendearen bukaeran eraiki ziren, eta hurrengo mendearen hasieran erabiltzeari utzi zitzaien. Berrogeita hamar urte eskas erabili ziren, eta oraindik ez dakigu zein arrazoirengatik. 

BAINU HUTSA BAINO GEHIXEAGO 

- Greziatik ekarri eta egokitu zuen Erromak bainuaren ohitura. 

- Bainu pribatuak zeuden (balnea), baina erabilera publikokoak, termak, dira erromatarren kulturak berezko dituenak. 

- Eguerdian ireki eta arratsaldera arte egoten ziren zabalik. 

- Nola gizonezkoek hala emakumezkoek erabiltzen zituzten, baina eremu eta ordutegi desberdinetan. 

- Baita denda eta liburutegiak ere egoten ziren terma gune handietan, eta ehunka pertsonari batera arreta eman ziezaiekeen. 

GIZARTE ETXE BAT 100. URTEAN 

Termek erakusten dute zein konplexua zen gizartea garai hartan, guk uste duguna baino antzekoagoa gurearekin alderatuta. 

Bainutegi eta igerileku publiko gisa erabiltzen ziren; baita gimnasio gisa edo kirol eta joko zelai gisa ere, baina erlijio, gizarte, kultura eta politika ekitaldiak ere egiten ziren haietan. 

Nolanahi ere, nahiz eta termak erabilera anitzekoak izan, batez ere bainutegi gisa erabiltzen ziren, baina bainua ekintza higieniko hutsa baino gehiago ulertuta, ekintza arazle zen aldetik alderdi errituala eta erlijiosoa ere bazuen-eta. 

Termek egitura lineala zeukaten Arkaian, eta horri esker SPA erako zirkuitu bat egin zitekeen: 

1. Aldagelak (apodyterium). Han uzten zen arropa eta han hartzen ziren olioak eta ukenduak 

2. Gela hotza (frigidarium) 

3. Gela epela (tepidarium) 

4. Tenperatura altuagoko gela (caldarium) 

5. Patioa edo Palestra 

Berreskuratutako arkeologia objektuek erakusten dute hangoek nolako interesa zeukaten dekorazioan eta estetika zaintzean. 

Zeramikazko goportxoak ageri dira olio eta ukenduetarako (Arkaian ugari); baita esparru itxiak argiztatzen zituzten olio lanparak (lucernae), iuetako tapoiak eta gorputza garbitzeko hazkagailuak (strigilis) ere. 

BEROTASUNAREN LUXUA 

Erromatar Inperioaren bazter honetan, zeinari orain Araba deitzen baitiogu eta non duela bi mila urteko klimaren latza ziurrenik oraingoaren antzekoa izango baitzen, ur berotan sartzeak, Arkaiako termetan egoten zen bezalako giro goxo bezain luxuzkoan eta modu aberatsean apaindutakoan, horrek pertsona normal batentzat izan behar zuen luxuaren adierazlerik gorena. 

Berokuntza sistema zen iltze jokoa, hipocaustum izenekoa. Sistema horren oinarria zen zoru aizunak eta hormak sortzea, hurbil zegoen labe batetik etorritako aire beroa ibiltzeko haietatik zehar. Halaxe berotzen ziren egongelak; hain zuzen ere, orain berotzen ditugun antzera zoru eta horma bero emaileen bidez. 

Zoru aizunek adreiluen zutabetxo multzo bat zeukaten oinarritzat. Zoladurak kareore arruntez zein mosaiko sofistikatuenez eginda egon zitezkeen. Horma bikoitzentzat zeramikazko pieza bereziak erabiltzen ziren; haiek sortzen zuten hutsartea nondik aire beroa ibiltzen baitzen. 

Apaingarrien artean badira batzuk nabarmendu beharrekoak, eta dira marmolezko moldurak, dekorazio piktoriko aberatsa edo leihoetako beirak; benetako luxua garai hartarako.